ΚΑΡΑΓΙΛΑΝΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ Α.Ε.

Ανάλυση των σημαντικότερων διατάξεων του Ν.5005/2022 (ΦΕΚ 236/Α/21-12-2022) σχετικά με τα θέματα που απασχολούν τους Ο.Τ.Α.

28-12-2022

Δημοσιεύθηκε ο Ν.5005/22 (ΦΕΚ 236 Α’): «Ενίσχυση δημοσιότητας και διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο - Σύσταση ηλεκτρονικών μητρώων εντύπου και ηλεκτρονικού Τύπου - Διατάξεις αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης και λοιπές επείγουσες ρυθμίσεις.».

Οι σημαντικότερες διατάξεις που αφορούν τους Ο.Τ.Α. και τα νομικά πρόσωπα αυτών είναι οι εξής:

Απαγόρευση διαφήμισης φορέων του Δημοσίου και της Γενικής Κυβέρνησης σε μη πιστοποιημένα έντυπα ή ιστοσελίδες ενημερωτικού περιεχομένου (άρθρα 3-16, 22 & 28, παρ. 5, περίπτ. α’)

Αντικείμενο του παρόντος νόμου αποτελεί: α) η σύσταση ηλεκτρονικού Μητρώου Έντυπου Τύπου (Μ.Ε.Τ.) για το σύνολο των εφημερίδων και περιοδικών, το οποίο περιλαμβάνει και εκσυγχρονίζει το υφιστάμενο ηλεκτρονικό Μητρώο Περιφερειακού και Τοπικού Τύπου, καθώς και β) η σύσταση ηλεκτρονικού Μητρώου Ηλεκτρονικού Τύπου (Μ.Η.Τ.) (άρθρο 2 Ν.5005/2022) – Δείτε Μέρος Β’ (άρθρα 3 έως 16): «Σύσταση Ηλεκτρονικών Μητρώων Έντυπου και Ηλεκτρονικού Τύπου».

Σύμφωνα με το άρθρο 22 (παρ. 1, 2 & 3) ορίζονται τα εξής:

Η καταχώριση διαφημίσεων και κάθε άλλη καταχώριση έναντι άμεσου ή έμμεσου αντίτιμου από τον δημόσιο τομέα και τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης όπως ορίζονται στις περ. α’ έως και στ’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143) (δηλαδή, μεταξύ άλλων, οι ΟΤΑ και τα νομικά τους πρόσωπα), πραγματοποιείται, με ποινή ακυρότητας της σύμβασης ή εντολής, μόνο σε έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο ο οποίος είναι εγγεγραμμένος στο Μ.Ε.Τ. και Μ.Η.Τ. αντίστοιχα.

Για την κατανομή των διαφημίσεων και λοιπών καταχωρίσεων της περ. γ’ του άρθρου 3 του παρόντος νόμου (διαφημιστικές δραστηριότητες και άλλες συναφείς δραστηριότητες του Δημοσίου και των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, όπως ορίζονται στις περ. α’έως στ’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143) κατά την παρ. 2 του άρθρου 2 του π.δ. 261/1997 (Α’ 186), δηλαδή στην οργάνωση, προπαρασκευή και καθ’ οιονδήποτε τρόπον ή μέσο ανακοίνωση προς το κοινό των αγαθών ή των υπηρεσιών που παρέχουν οι αναθέτουσες αρχές, καθώς και την προβολή των εν γένει δραστηριοτήτων τους), οι αναθέτουσες αρχές λαμβάνουν υπόψη και το μέγεθος της επιχείρησης, τα προβλεπόμενα στην παρ. 5 του άρθρου 4 (θεματολογία, γεωγραφική εμβέλεια και περιοχές κυκλοφορίας) και την παρ. 3 του άρθρου 10 (θεματολογία, κατηγορίες κοινού – στόχου, γεωγραφική στόχευση) του παρόντος, καθώς και στην παρ. 2 του άρθρου 7 του π.δ. 261/1997 (Α’ 186) (απήχηση του μέσου ενημέρωσης στο κοινό, μέση μηνιαία κυκλοφορία του εντύπου).

Σημειώνεται ότι βάσει του άρθρου 28, παρ. 5, περίπτ. α’, το άρθρα 22 ισχύει μετά από την πάροδο της προθεσμίας του παρόντος νόμου για την πιστοποίηση των μέσων από τη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης (Γ.Γ.Ε.Ε.) - σχετικά με την πιστοποίηση τα άρθρα 5 και 11.

Φορέας καταβολής των δαπανών δημοσιεύσεων σε εφημερίδες (άρθρο 26, παρ. 2 & άρθρο 28, παρ. 4)

Σύμφωνα με το άρθρο 26 (παρ. 2), στο άρθρο 4 του ν. 3548/2007 επέρχονται οι εξής αλλαγές:

α) στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 η λέξη «νομαρχιακές» αντικαθίσταται από τη λέξη «περιφερειακές», β) στο πρώτο εδάφιο της παρ. 2 επέρχονται νομοτεχνικές βελτιώσεις,

γ) στην παρ. 3 διαγράφονται οι λέξεις «Οι δαπάνες δημοσίευσης της διακήρυξης»,

δ) προστίθεται παρ. 4 σύμφωνα με την οποία ορίζεται ότι οι δαπάνες δημοσίευσης της διακήρυξης, καταβάλλονται από τον φορέα που έδωσε την εντολή καταχώρισης στην εφημερίδα, εντός των προθεσμιών του άρθρου 69Ζ του ν. 4270/2014 (Α’ 143). Σε περίπτωση ανακήρυξης αναδόχου της δημοσιευόμενης διαδικασίας, οι ως άνω δαπάνες παρακρατούνται από τον φορέα και αφαιρούνται από το τίμημα που οφείλει στον ανάδοχο για το σχετικό έργο ή προμήθεια.

Σημειώνεται ότι τα κηρύκεια και τα λοιπά έξοδα της δημοπρασίας, αρχικής και επαναληπτικής, θα καταβάλλονται σε κάθε περίπτωση από τον εργολάβο ή τον προμηθευτή που ανακηρύχθηκε ανάδοχος με τη διαδικασία, με την προσκόμιση των νόμιμων παραστατικών.

Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 28 (παρ. 4) ορίζεται ότι διακηρύξεις της παρ. 4 του άρθρου 4 του ν. 3548/2007 (Α’ 68) που έχουν ήδη δημοσιευθεί πριν από την έναρξη ισχύος του ν.5005/22 (ήτοι, 21.12.2022) , ολοκληρώνονται με το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς.

Μεταβατικές διατάξεις όσον αφορά συμβάσεις και εντολές ανάθεσης διαφημιστικών δραστηριοτήτων (άρθρο 28, παρ. 5, περίπτ. β’ & γ΄)

Σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 28, περίπτ. β’ ορίζεται ότι συμβάσεις και εντολές ανάθεσης καταχώρισης των διαφημιστικών και άλλων συναφών δραστηριοτήτων της περ. γ’ του άρθρου 3, καθώς και κρατικά προγράμματα ενίσχυσης που είναι σε ισχύ και δεν έχουν ολοκληρωθεί κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου (ήτοι, 21/12.2022), ολοκληρώνονται σύμφωνα με το π.δ. 261/1997 (Α’ 186) όπως τροποποιείται με το Ν. 5005/2022 και τις υφιστάμενες μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.5005/2022 διατάξεις.

Σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 28, περίπτ. γ’ ορίζεται ότι συμβάσεις και εντολές ανάθεσης καταχώρισης των διαφημιστικών και άλλων συναφών δραστηριοτήτων της περ. γ’ του άρθρου 3, καθώς και κρατικά προγράμματα ενίσχυσης, που πραγματοποιούνται ή εκκινούν κατά τη χρονική περίοδο από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου μέχρι και την ολοκλήρωση της διαδικασίας πιστοποίησης, ολοκληρώνονται σύμφωνα με το π.δ. 261/1997 (Α’ 186), όπως τροποποιείται με το Ν. 5005/2022 και τις υφιστάμενες μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.5005/2022 διατάξεις.

Ανάδοχοι μετάδοσης ή καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου (άρθρο 36, παρ. 1)

Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 36 συμπληρώνεται η περίπτ. 4 του άρθρου 2 του π.δ. 261/1997 (Α’ 186) προκειμένου ως ανάδοχοι μετάδοσης ή καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου να θεωρούνται και τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που διατηρούν επιχειρήσεις ηλεκτρονικού τύπου, δηλαδή ιστοσελίδες, ιστότοπους και ιστολόγια ενημερωτικού περιεχομένου που αναρτούν και δημοσιεύουν μέσω του διαδικτύου ειδήσεις, πληροφορίες, άρθρα, συνεντεύξεις, ή οπτικοακουστικό υλικό για πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά, αθλητικά και άλλα γεγονότα, με ή χωρίς αντάλλαγμα.

Επιπλέον, σημειώνεται ότι από την έναρξη λειτουργίας του Μητρώου Ηλεκτρονικού Τύπου (Μ.Η.Τ.) της Γ.Γ.Ε.Ε., ανάδοχοι κατά το τρίτο εδάφιο θεωρούνται τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που διατηρούν επιχειρήσεις ηλεκτρονικού τύπου που είναι εγγεγραμμένα στο Μ.Η.Τ. και φέρουν σχετική πιστοποίηση.

Ύψος προβλεπόμενης δαπάνης σύμβασης διαφημιστικών υπηρεσιών (άρθρο 36, παρ. 2)

Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 36 στην περ. 6 του άρθρου 2 του π.δ. 261/1997, αντικαθίστανται οι λέξεις «τριών εκατομμυρίων (3.000.000) δρχ.» με τις λέξεις «δέκα χιλιάδων (10.000,00) ευρώ», αυξάνοντας το χρηματικό όριο της προβλεπόμενης δαπάνης της αναθέτουσας αρχής στον ορισμό των συμβάσεων διαφημιστικών υπηρεσιών, από το ποσό άνω των 3.000.000 δρχ (το οποίο αντιστοιχούσε σε 8.804,10 ευρώ) στο ποσό άνω των 10.000 €.

Ανάδοχοι μετάδοσης ή καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου (άρθρο 36, παρ. 3)

Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 36 το άρθρο 4 του π.δ. 261/1997, αντικαθίσταται ως εξής:

  1. Οι φορείς του δημοσίου τομέα, οφείλουν, το αργότερο εντός του πρώτου τριμήνου του έτους έναρξης υλοποίησης, (αντί του Οκτωβρίου, όπως ίσχυε) να καταρτίζουν αναλυτικό, σε διάρκεια, είδος και προϋπολογιζόμενη αξία, πρόγραμμα προβολής των υπηρεσιών ή αγαθών που παρέχουν στο κοινό, καθώς και των δραστηριοτήτων τους για το επόμενο έτος. Τα προγράμματα προβολής περιλαμβάνουν τις διαφημιστικές και άλλες συναφείς δραστηριότητες του δημοσίου τομέα, όπως αυτές ορίζονται στην περ.2 του άρθρου 2 του π.δ. 261/1997. (παρ. 1 του άρθρου 4 του π.δ. 261/1997)
  2. Στα προγράμματα αυτά περιλαμβάνεται υποχρεωτικά και η κατανομή της προϋπολογιζόμενης δαπάνης κάθε φορέα στα περιφερειακά μέσα ενημέρωσης (έντυπα μέσα, ραδιόφωνο, τηλεόραση). Η συμμετοχή των περιφερειακών μέσων ενημέρωσης, ανά κατηγορία μέσου ενημέρωσης, είναι τουλάχιστον τριάντα τοις εκατό (30%) επί της προϋπολογισθείσας συνολικής δαπάνης. Το πρώτο και το δεύτερο εδάφιο δεν εφαρμόζονται σε προγράμματα προβολής υπηρεσιών ή αγαθών που έχουν ενδιαφέρον ή χρηστικότητα αποκλειστικής εντοπιότητας συγκεκριμένου δήμου ή περιφέρειας. (παρ. 2 του άρθρου 4 του π.δ. 261/1997).
  3. Τα προγράμματα υποβάλλονται στη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης (Γ.Γ.Ε.Ε.) (αντί του εποπτεύοντος Υπουργού, όπως ίσχυε) και μετά από έλεγχο νομιμότητας του περιεχομένου τους ως προς την τήρηση των προϋποθέσεων των παρ.1 και 2 (του άρθρου 36 του π.δ. 261/1997) από την αρμόδια υπηρεσία, διαβιβάζονται προς έγκριση προς τον Υπουργό, στον οποίο ανατίθενται οι αρμοδιότητες της Γ.Γ.Ε.Ε., ο οποίος τα εγκρίνει με σχετική απόφασή του. (παρ. 3 του άρθρου 4 του π.δ. 261/1997).
  4. Οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται, μετά την περάτωση της υλοποίησης του προγράμματος προβολής, σύμφωνα με την εγκριτική απόφαση του Υπουργού, να αναρτούν στην ιστοσελίδα της Γ.Γ.Ε.Ε. στο διαδίκτυο (αντί της υποβολής στο Υπουργείο Τύπου και Μ.Μ.Ε., όπως ίσχυε) και με την επιφύλαξη των διατάξεων περί προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα μέχρι την 31η Μαρτίου του επόμενου της περάτωσης έτους:

α) τις καταστάσεις που προβλέπονται στην παρ. 24 του άρθρου 14 του ν. 2328/1995 (Α’ 159) και

β) την έκθεση απολογισμού του προγράμματος προβολής με εκτίμηση για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος, από την οποία προκύπτει η τήρηση του προβλεπόμενου ελάχιστου ποσοστού συμμετοχής τριάντα τοις εκατό (30%) των περιφερειακών μέσων στην κατανομή της συνολικής δαπάνης. (παρ. 6 του άρθρου 4 του π.δ. 261/1997).

  1. Αν διαπιστωθεί από την αρμόδια υπηρεσία της Γ.Γ.Ε.Ε. ότι δεν τηρήθηκε το προβλεπόμενο από την παρ.2 (του άρθρου 36 του π.δ. 261/1997) ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής των περιφερειακών μέσων ενημέρωσης στην κατανομή της συνολικής διαφημιστικής δαπάνης, ο φορέας υποχρεούται να διαθέσει το ποσό που υπολείπεται στην κατηγορία του περιφερειακού μέσου για την οποία δεν τηρήθηκε η ποσόστωση, κατά την υλοποίηση νέου προγράμματος προβολής εντός του επόμενου της περάτωσης έτους. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με το προηγούμενο εδάφιο, επιβάλλεται στον φορέα από τον Υπουργό στον οποίο ανατίθενται οι αρμοδιότητες της Γ.Γ.Ε.Ε., διοικητικό πρόστιμο ίσο με τη διαφημιστική δαπάνη που υπολείπεται, προς συμπλήρωση του ανωτέρω ποσοστού συμμετοχής. (παρ. 7 του άρθρου 4 του π.δ. 261/1997).

Δυνατότητα ανάθεσης καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων σε επιχειρήσεις ηλεκτρονικού τύπου (άρθρο 36, παρ. 4)

Σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 36 επέρχονται αλλαγές στις παρ. 1 και 2 του άρθρου 7 του π.δ. 261/1997. Ειδικότερα, προστίθενται και οι επιχειρήσεις ηλεκτρονικού τύπου στις επιχειρήσεις ανάθεσης καταχώρισης διαφημιστικών ή άλλων συναφών μηνυμάτων του Δημοσίου και του ευρύτερου Δημόσιου τομέα.

Επιπλέον, προστίθεται η απήχηση και επισκεψιμότητα του διαδικτυακού μέσου, όπως αυτή βεβαιούται από ευρέως αποδεκτό φορέα, ως κριτήριο για την εκτίμηση της απήχησης του έντυπου μέσου στο ευρύ κοινό προκειμένου αυτό να επιλεγεί για την ανάθεση καταχώρισης διαφημιστικού ή άλλου συναφούς μηνύματος.

Κατάργηση υποχρέωσης υποβολής αναλυτικής κατάστασης από τις εταιρείες παροχής υπηρεσιών καταχώρισης ή μετάδοσης σε έντυπα ή ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης διαφημιστικών ή άλλων μηνυμάτων (άρθρα 42 & 43)

Σύμφωνα με το άρθρο 43 η παρ. 6 του άρθρου 27 του ν. 3166/2003 (Α’ 178), περί υποχρέωσης υποβολής αναλυτικής κατάστασης από τις εταιρείες που αναλαμβάνουν την παροχή προς τους φορείς του Δημοσίου και τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως ορίζονται στις περ. α’ εως και στ’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143) (δηλαδή, μεταξύ άλλων, οι ΟΤΑ και τα νομικά τους πρόσωπα), υπηρεσιών σχετικά με την καταχώριση ή τη μετάδοση σε έντυπα ή ηλεκτρονικά, αντίστοιχα, μέσα ενημέρωσης κάθε είδους διαφημιστικών ή άλλων μηνυμάτων των καταργείται.

Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 42, η κατάργηση της ανωτέρω υποχρέωσης εφαρμόζεται και σε εκκρεμείς, κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου (ήτοι, 21.12.2022), δημόσιες συμβάσεις παροχής διαφημιστικών υπηρεσιών προς το Δημόσιο και τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως ορίζονται στις περ. α’ έως και στ’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143).

.