Άρθρο 266 | Προγραμματισμός, προϋπολογισμός και θέματα οικονομικής διαχείρισης των νέων δήμων |
Κείμενο Νόμου |
1. Για το μεσοπρόθεσμο Προγραμματισμό των Δήμων εκπονείται πενταετές Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, το οποίο εξειδικεύεται κατ έτος σε ετήσιο Πρόγραμμα Δράσης και Ετήσιο Προϋπολογισμό. Το Τεχνικό Πρόγραμμα καταρτίζεται μαζί με το Ετήσιο Πρόγραμμα Δράσης, το οποίο αποτελεί μέρος του και επισυνάπτεται, σε αυτό, ως παράρτημα.
Για την ψήφιση και εκτέλεση του προϋπολογισμού εκάστου έτους απαιτείται μόνο η κατάρτιση Τεχνικού Προγράμματος για το έτος αυτό και δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση η εκπόνηση και έγκριση Πενταετούς Επιχειρησιακού Προγράμματος και Ετήσιου Προγράμματος Δράσης Για την ψήφιση και εκτέλεση του προϋπολογισμού εκάστου έτους, απαιτείται η κατάρτιση τεχνικού προγράμματος για το έτος αυτό. Ο ετήσιος προϋπολογισμός εκάστου έτους, καθώς και το ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα, πρέπει να εναρμονίζονται με τις κατευθύνσεις και τις παραδοχές του αντίστοιχου Ετήσιου Προγράμματος Δράσης, καθώς και με το Τετραετές Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Ειδικά για την ψήφιση και εκτέλεση του προϋπολογισμού και του τεχνικού προγράμματος του πρώτου έτους κάθε δημοτικής περιόδου, δεν απαιτείται να έχει προηγηθεί η κατάρτιση και έγκριση Τετραετούς Επιχειρησιακού Προγράμματος και Ετήσιου Προγράμματος Δράσης. Για το πρώτο έτος κάθε δημοτικής περιόδου, ο αντίστοιχος ετήσιος προϋπολογισμός και το αντίστοιχο τεχνικό πρόγραμμα λογίζονται ως προσχέδιο του Ετήσιου Προγράμματος Δράσης, μέχρι την κατάρτιση και έγκριση αυτού. Το Ετήσιο Πρόγραμμα Δράσης του πρώτου έτους της δημοτικής περιόδου οριστικοποιείται με την κατάρτιση και έγκριση του Τετραετούς Επιχειρησιακού Προγράμματος. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομίας και Ανάπτυξης, ύστερα από πρόταση της Επιτροπής του άρθρου 266Α, ρυθμίζονται ειδικότερα ζητήματα που αφορούν το περιεχόμενο, τη δομή, τις προδιαγραφές ανά κατηγορία δήμων, σύμφωνα με το άρθρο 2Α, τη διαδικασία κατάρτισης, έγκρισης, αξιολόγησης και παρακολούθησης εφαρμογής των Τετραετών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων των δήμων, τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και κάθε άλλο ειδικότερο ζήτημα, για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.». (αντικατάσταση παραγράφου σύμφωνα με το άρθρο 175 του Ν.4555/18) «1Α. Σκοπός των τετραετών επιχειρησιακών προγραμμάτων των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού είναι η προώθηση της εφαρμογής του θεσμοθετημένου χωρικού σχεδιασμού και η παρακολούθηση υλοποίησης του αναπτυξιακού σχεδιασμού στο τοπικό επίπεδο, καθώς και η συμβολή στην ανατροφοδότηση και προσαρμογή του σχεδιασμού, στο πλαίσιο των υφιστάμενων κάθε φορά συνθηκών. Τα Tετραετή Επιχειρησιακά Προγράμματα έχουν ενιαία δομή και συγκρότηση, που διέπει το σύνολο των διοικητικών και γεωγραφικών υποενοτήτων του Δήμου και περιλαμβάνουν: α) στρατηγικές επιλογές, β) επιχειρησιακό σχέδιο και γ) δείκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης. Για την κατάρτισή τους, λαμβάνονται απαραίτητα υπόψη οι κατευθύνσεις του αναπτυξιακού σχεδιασμού σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, η μακροπεριφερειακή και διαπεριφερειακή στρατηγική, οι προτεραιότητες που απορρέουν από θεσμοθετημένα χρηματοδοτικά μέσα, καθώς και άλλα γενικά ή ειδικά αναπτυξιακά προγράμματα, πολιτικές και στρατηγικές που επηρεάζουν τη διάρθρωση και ανάπτυξη του χώρου του δήμου, ενώ απαιτείται εναρμόνιση με τον υφιστάμενο θεσμοθετημένο χωρικό σχεδιασμό εθνικού, περιφερειακού επιπέδου και συμβατότητα με το θεσμοθετημένο σχεδιασμό τοπικού επιπέδου. Κατά την κατάρτιση και υλοποίησή τους, αξιοποιούνται όλες οι διαθέσιμες μορφές δημοσιοποίησης και δημόσιας διαβούλευσης, με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας και της συμμετοχής. Τα Τετραετή Επιχειρησιακά Προγράμματα αποτυπώνονται σε ηλεκτρονική μορφή και τα γεωχωρικά τους δεδομένα δημιουργούνται και διατίθενται ελεύθερα και διαδικτυακά σε ψηφιακή μορφή σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του ν. 3882/2010 και του ν. 4305/2014.». (προσθήκη παραγράφου σύμφωνα με το άρθρο 175 του Ν.4555/18) 2. Σε ειδικό παράρτημα του προϋπολογισμού αναφέρονται οι δράσεις που αφορούν στις τοπικές και δημοτικές κοινότητες, συμπεριλαμβανομένων των έργων και των υπηρεσιών τους. 4. Η Εκτελεστική Επιτροπή συγκεντρώνει και αξιολογεί τις προτάσεις των υπηρεσιών του δήμου για το Ε.Π.Δ. και τον προϋπολογισμό και εισηγείται το προσχέδιο του Ε.Π.Δ. και του προϋπολογισμού στην οικονομική επιτροπή, προκειμένου η τελευταία να προβεί στην κατάρτιση αυτών και την υποβολή τους στο δημοτικό συμβούλιο. 5. Έως τις 30 Σεπτεμβρίου κάθε έτους ολοκληρώνονται οι διαδικασίες για τη σύνταξη προσχεδίου του Ε.Π.Δ. και του προϋπολογισμού, καθώς και οι διαδικασίες διαβούλευσης. 6. Συνοπτική οικονομική κατάσταση του προϋπολογισμού, όπως τελικώς ψηφίσθηκε από το δημοτικό συμβούλιο αναρτάται υποχρεωτικά στην ιστοσελίδα του οικείου δήμου και δημοσιεύεται σε μία (1) τουλάχιστον ημερήσια ή εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα ή, εάν τέτοια δεν υπάρχει, σε εφημερίδα που εκδίδεται στα όρια του νομού που εδρεύει ο οικείος δήμος. Η παράλειψη της ανωτέρω δημοσίευσης δεν επηρεάζει το κύρος της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου με την οποία ψηφίστηκε ο προϋπολογισμός. 7. Ο προϋπολογισμός, το ετήσιο πρόγραμμα δράσης, η εισηγητική έκθεση της οικονομικής επιτροπής και οι αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου που αφορούν την επιβολή των φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών υποβάλλονται στον Ελεγκτή Νομιμότητας για έλεγχο. Αν διαπιστωθεί κατά τον έλεγχο, ότι δεν έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό οι υποχρεωτικές δαπάνες ή έσοδα που επιβάλλονται από το νόμο ή ότι έχουν εγγραφεί έσοδα ή έξοδα, τα οποία δεν προβλέπονται από το νόμο, ή ότι το ύψος των εσόδων υπερβαίνει αναιτιολόγητα τις αποδόσεις του προηγούμενου οικονομικού έτους, ο Ελεγκτής Νομιμότητας καλεί το δημοτικό συμβούλιο να αναμορφώσει κατάλληλα τον προϋπολογισμό μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών. 8. Στις τοπικές και δημοτικές κοινότητες συνιστάται πάγια προκαταβολή σε βάρος του σχετικού κωδικού αριθμού του προϋπολογισμού του οικείου δήμου. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, μετά από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, καθορίζονται ανά δημοτική και τοπική κοινότητα, οι δαπάνες που καλύπτονται από την πάγια προκαταβολή, καθώς και το ύψος αυτής με βάση τον πληθυσμό. 9. Η οικονομική επιτροπή, μετά από εισήγηση του υπευθύνου οικονομικών υπηρεσιών του οικείου δήμου, υποβάλλει στο δημοτικό συμβούλιο τριμηνιαία έκθεση, ως προς τα αποτελέσματα εκτέλεσης του προϋπολογισμού, κατά το προηγούμενο της έκθεσης τρίμηνο. 10. Στους δήμους, από την ισχύ του παρόντος νόμου, εφαρμόζονται οι διατάξεις του Π.Δ. 315/1999 «Περί ορισμού του περιεχομένου και του χρόνου έναρξης της εφαρμογής του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου Δήμων και Κοινοτήτων», όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει. 11. Η ταμειακή λειτουργία των δήμων διεξάγεται από ειδική υπηρεσιακή μονάδα, η οποία αποτελεί μέρος της οικονομικής υπηρεσίας και συνιστάται με τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας (Ο.Ε.Υ.). |
Σχόλια-παρατηρήσεις |
Με τον Ν. 3463/2006 εισήχθη ο τετραετής επιχειρησιακός προγραμματισμός των δήμων, με σκοπό το σχεδιασμό και την υλοποίηση του αναπτυξιακού τους σχεδιασμού. Με την παράγραφο 1 του άρθρου 266 αναβαθμίζεται και ολοκληρώνεται η διαδικασία του προγραμματισμού και η σύνδεση του ετήσιου προγράμματος δράσης, με τον προϋπολογισμό και το τεχνικό πρόγραμμα. Σκοπός των ετήσιων προγραμμάτων δράσης είναι η εξειδίκευση και ο λεπτομερέστερος προγραμματισμός των δράσεων που προβλέπεται, από το πενταετές πλέον επιχειρησιακό πρόγραμμα. Με το ετήσιο πρόγραμμα δράσης, η διοίκηση ενός δήμου και οι δημότες μπορούν πλέον να συνδέουν τις δραστηριότητες που θα εκτελέσουν οι δημοτικές υπηρεσίες με τις δαπάνες που προβλέπονται στον προϋπολογισμό, καθώς και να προϋπολογίσουν το αναμενόμενο προϊόν των προγραμματιζόμενων δραστηριοτήτων. Ο προϋπολογισμός, πέρα από τη βασική λειτουργία του ως εργαλείο ελέγχου και εξουσιοδότησης της διαχείρισης, αποτελεί μαζί με το ετήσιο πρόγραμμα δράσης το εργαλείο του ετήσιου προγραμματισμού της δράσης του δήμου. Ο προϋπολογισμός εναρμονίζεται με τα περιεχόμενα του επιχειρησιακού προγράμματος, καθώς και του ετήσιου προγράμματος δράσης, και εξυπηρετεί τους επενδυτικούς, αναπτυξιακούς και άλλους στόχους του προγράμματος αυτού. Για πρώτη φορά επίσης και με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, έπειτα από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων, θα καθοριστούν ποσοστά και κριτήρια κατανομής των πόρων, που αφορούν στις δημοτικές ενότητες και τα οποία θα αποτυπώνονται σε ειδικό παράρτημα του προϋπολογισμού. Συνιστάται πάγια προκαταβολή στις δημοτικές και τοπικές κοινότητες και με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, έπειτα από πρόταση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων, καθορίζονται οι δαπάνες που καλύπτονται από αυτή, καθώς και το ύψος της με βάση τον πληθυσμό. Έως τις 30 Σεπτεμβρίου κάθε έτους ολοκληρώνονται οι διαδικασίες για τη σύνταξη προσχεδίου του Ε.Π.Δ. και του προϋπολογισμού και οι διαδικασίες διαβούλευσης Ο έλεγχος νομιμότητας από την Ειδική Υπηρεσία Εποπτείας των δήμων γίνεται πιο αποτελεσματικός με τον έλεγχο του ύψος των εσόδων, το οποίο δε μπορεί να υπερβαίνει αναιτιολόγητα τις αποδόσεις του προηγούμενου οικονομικού έτους, με στόχο την αντιμετώπιση της κατάρτισης πλασματικών προϋπολογισμών. Ενσωματώνεται, για πρώτη φορά, η διοικητική και οικονομική πληροφόρηση, με την καθιέρωση ενός ελαχίστου συστήματος εσωτερικής πληροφόρησης της διοίκησης του δήμου, μέσω της τριμηνιαίας έκθεσης της οικονομικής επιτροπής προς το Δημοτικό συμβούλιο για την πορεία υλοποίησης του προϋπολογισμού. Στην έκθεση διατυπώνονται και οι τυχόν παρατηρήσεις της μειοψηφίας. Καθιερώνεται ο προληπτικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε όλους τους δήμους, ανεξαρτήτως πληθυσμού. Παράλληλα, σε όλους τους δήμους η ταμειακή τους λειτουργία θα διεξάγεται από ειδική υπηρεσιακή μονάδα, η οποία αποτελεί μέρος της οικονομικής υπηρεσίας και συνιστάται με τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας (Ο.Ε.Υ.). Η σύσταση ίδιας ταμειακής υπηρεσίας, η εφαρμογή των διατάξεων του Π.Δ. 315/1999 «Περί ορισμού του περιεχομένου και του χρόνου έναρξης της εφαρμογής του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου Δήμων και Κοινοτήτων» είναι πλέον υποχρεωτική σε όλους τους δήμους, ανεξαρτήτως του πληθυσμού τους ή των εσόδων τους και με σκοπό την επίτευξη της διαφάνειας και της αποτελεσματικότερης διαχείρισης στα οικονομικά τους. Για τη διαφάνεια και την ενημέρωση των πολιτών καθιερώνεται η ανάρτηση του προϋπολογισμού στην ιστοσελίδα του οικείου δήμου, καθώς και συνοπτικής οικονομικής κατάστασης του προϋπολογισμού, η οποία επιπλέον, δημοσιεύεται και σε μία (1) τουλάχιστον ημερήσια ή εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα ή, εάν τέτοια δεν υπάρχει, σε εφημερίδα που εκδίδεται στα όρια του νομού στον οποίον εδρεύει ο οικείος δήμος. Επιπρόσθετα, μέσω της ανάρτησης στην ιστοσελίδα της τριμηνιαίας έκθεσης της οικονομικής επιτροπής, ενημερώνονται οι δημότες και για την πορεία υλοποίησης του προϋπολογισμού. Σύμφωνα με το άρθρο 18 παρ. 10 κα του Νόμου 3870/10 η παρ. 1 του παρόντος αντικαταστάθηκε. Σύμφωνα με τη παρ. 4α του άρθρου 43 του Ν. 3979/2011 προστέθηκε εδάφιο στη παρ. 9 του παρόντος. |
Σχετικές αποφάσεις-εγκύκλιοι |
29/12/2010 Απόφαση 74449 ΥΠΕΣΑΗΔ |
Σχετικές αποφάσεις-εγκύκλιοι που αφορούν την απογραφή έναρξης |
|
Σχετικές αποφάσεις-εγκύκλιοι που αφορούν την υποβολή οικονομικών στοιχείων |
17/09/2010 Εγκύκλιος 2 / 61968 / 0094 Υπ. Οικονομικών 15/07/2010 Εγκύκλιος 2/46835/0094 Υπ.Οικονομικών |
Σχετικές αποφάσεις που αφορύν τον προϋπολογισμό |
ΚΥΑ οικ.50698/02-12-2011 Υπ. Εσωτερικών Υπ. Οικονομικών ΚΥΑ 7028/04 (ΦΕΚ 253 Β’/9-2-04) |
Σχετικές εγκύκλιοι που αφορύν τον προϋπολογισμό |
Εγκύκλιος 43 Υπ. Εσωτερικών Εγκύκλιος 2/98007/0020/2012 Υπ. Οικονομικών Έγγραφο 16392/11 ΥΠΕΣΑΗΔ Εγκύκλιος 59239/ΕΓΚ.46/06 :
|
ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ |
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ |
ΠΡΑΞΗ |
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ |
ΧΡΟΝΟΣ |
3 |
Απόφαση ΥΠΕΣΑΗΔ μετά από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων |
Καθορισμός ποσοστών κατανομής των πόρων που αφορούν στις τοπικές και δημοτικές ενότητες | 31/12/2010 ΕΚΔΟΘΗΚΕ (Υπ.Απ. 74452) |
8 |
Απόφαση ΥΠΕΣΑΗΔ μετά από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων |
Καθορισμός δαπανών που καλύπτονται από την πάγια προκαταβολή που παρέχεται σε τοπικές και δημοτικές κοινότητες καθώς και το ύψος αυτής, | 31/12/2010 ΕΚΔΟΘΗΚΕ (Υπ.Απ. 74449) |