ΚΑΡΑΓΙΛΑΝΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ Α.Ε.

Αντιδήμαρχοι (από 01.01.2024)

21-11-2023

Γενικά Ο αριθμός των αντιδημάρχων ορίζεται στην παρ.2 του άρθρου 59 του ν.3852/10 ως εξής:

Πληθυσμός Δήμου Αριθμός Αντιδημάρχων
έως 5.000 κατοίκους έως 3
από 5.001 έως είκοσι 20.000 κατοίκους έως 4
από 20.001 έως 50.000 κατοίκους έως 5
από 50.001 έως 100.000 κατοίκους έως 6
από 100.001 κατοίκους και άνω έως 8
Άμισθοι Αντιδήμαρχοι Σύμφωνα με την παρ.7 του άρθρου 59 με την απόφαση του δημάρχου, με την οποία ορίζονται οι αντιδήμαρχοι, και τηρουμένων των προϋποθέσεων του άρθρου 59, δύναται να ορίζονται και άμισθοι αντιδήμαρχοι σε αριθμό που δεν υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) του αριθμού των αντιδημάρχων της παρ. 2. Τυχόν κλάσμα στρογγυλοποιείται στην αμέσως επόμενη ακέραια μονάδα, αν ισούται ή υπερβαίνει το ήμισυ αυτής.

Οι αντιδήμαρχοι αυτής της κατηγορίας δεν δικαιούνται αντιμισθίας ή οποιασδήποτε άλλης οικονομικής απολαβής που συναρτάται με την άσκηση των καθηκόντων τους (όπως π.χ. εξόδων κίνησης, κ.ά.). Με την υπ’αριθμ. 1133/110822/27.12.2023 εγκύκλιο του Υπ. Εσωτερικών υπενθυμίζεται ότι η προβλεπόμενη στο άρθρο 35 παρ. 3β του ν. 3274/2004 δυνατότητα χρήσης υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας για την κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών δεν θεωρείται οικονομική απολαβή και ότι ως μέλη του δημοτικού συμβουλίου δικαιούνται αποζημίωση για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 9 του άρθρου 92 του ν. 3852/2010.

Ακόμη, οι άμισθοι αντιδήμαρχοι δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 93 παρ. 1 του ν. 3852/201021, περί χορήγησης ειδικής άδειας άνευ αποδοχών για όλο το διάστημα της θητείας τους. Επομένως, οι δημοτικοί σύμβουλοι που ορίζονται στη θέση των άμισθων αντιδημάρχων δεν λαμβάνουν ειδική άδεια άνευ αποδοχών από την υπηρεσία τους και, επομένως, εξακολουθούν να λαμβάνουν το μισθό της υπηρεσίας τους. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι οι αντιδήμαρχοι του παρόντος δικαιούνται την άδεια του άρθρου 93 παρ.8 του ν.3852/2010 καθώς η ανωτέρω ιδιότητα δεν αναιρεί την πρωτογενή ιδιότητα του δημοτικού συμβούλου.

Ο αριθμός των άμισθων αντιδημάρχων δεν προσμετράται για τον υπολογισμό των θέσεων ειδικών συμβούλων συνεργατών, κατά την παρ. 1 του άρθρου 163 του Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων.

Σε νησιωτικούς δήμους Σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 59, ο αριθμός των αντιδημάρχων που ορίζεται βάσει του πληθυσμού προσαυξάνεται ισάριθμα με τον αριθμό που προκύπτει από την εφαρμογή του άρθρου 207 σύμφωνα με το οποίο στη δημοτική κοινότητα που εκτείνεται στην εδαφική περιφέρεια ενός νησιού ο δήμαρχος ορίζει αντιδήμαρχο σύμβουλο της πλειοψηφίας, ο οποίος έχει εκλεγεί στην εκλογική περιφέρεια όπου ανήκει η νησιωτική δημοτική κοινότητα και σε περίπτωση που δεν υπάρχει στην πλησιέστερη εκλογική περιφέρεια.

Σύμφωνα με την υπ’αριθμ.1333/110822/27.12.2023 εγκύκλιο του Υπ. Εσωτερικών οι νησιωτικοί δήμοι που έχουν νησιωτικές δημοτικές κοινότητες είναι 5: Δήμος Θήρας (Δημοτική Κοινότητα Θηρασίας), Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων (Δημοτικές Κοινότητες Ερεικούσσης, Μαθρακίου, Ωθωνών), Δήμος Κυθήρων (Δημοτική Κοινότητα Αντικυθήρων), Δήμος Λευκάδας (Δημοτικές Κοινότητες Καλάμου και Καστού) και Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων (Κοινότητες Δονούσης, Ηρακλείας, Κουφονησίων και Σχοινούσσης). Η Δημοτική Κοινότητα Νήσου Ιωαννίνων δεν αποτελεί νησιωτική δημοτική κοινότητα κατά την έννοια του άρθρου 207 του ν. 3852/2010, οι προβλέψεις του οποίου αφορούν αποκλειστικά νησιωτικούς δήμους (Αιτιολογική Έκθεση ν. 3852/2010, σελ. 55)

Αύξηση αριθμού αντιδημάρχων λόγω κατάργησης Νομικών Προσώπων Σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 30 του ν.5056/2023 από την εγκατάσταση των νέων δημοτικών αρχών, δηλ. από την 1η Ιανουαρίου 2024, για κάθε ένα νομικό πρόσωπο που καταργείται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 27 του ν. 5056/2023 ή για κάθε νομικό πρόσωπο που λειτουργούσε σύμφωνα με τα άρθρα 239 έως 242 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006) ή την περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 252 του ν. 3463/2006 και την παρ. 1 του άρθρου 156 του ν. 4600/2019 (Α’ 43) και έχει καταργηθεί κατά την τρέχουσα δημοτική περίοδο, αυξάνεται ο αριθμός των αντιδημάρχων που προβλέπεται στην παρ. 2 του άρθρου 59 του ν. 3852/2010 κατά έναν (1) στον οικείο δήμο, εφόσον ο μέσος όρος του
προϋπολογισμού του καταργούμενου νομικού προσώπου των πέντε (5) τελευταίων ετών είναι μεγαλύτερος των εξακοσίων χιλιάδων (600.000) ευρώ.Σύμφωνα με την υπ’αριθμ. 1333/110822/27.12.2023 εγκύκλιο τα ν.π.δ.δ. «Σχολικές επιτροπές», μη έχοντα προϋπολογισμό, καθώς και τα νομικά πρόσωπα, που ναι μεν πληρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις αλλά δεν καταργούνται λόγω της υπαγωγής τους στην υπ’ αρ. 103036/29.11.2023 (Β’ 6719) απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών, δεν εμπίπτουν στις ανωτέρω διατάξεις, ενώ στην περίπτωση κατάργησης/ λύσης νομικών προσώπων διαδημοτικού χαρακτήρα, τα οποία πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 30, παρ. 2 του ν. 5056/2023, όλοι οι συμμετέχοντες σε αυτά δήμοι δικαιούνται έναν (1) επιπλέον αντιδήμαρχο.Ο αριθμός των εν λόγω αντιδημάρχων δεν προσμετράται για τον υπολογισμό του αριθμού των θέσεων των ειδικών συμβούλων ή ειδικών συνεργατών ή επιστημονικών συνεργατών που συστήνονται σύμφωνα με την περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 163 του ν. 3584/2007.

Σημειώνεται ότι στους αντιδημάρχους που προσαυξάνονται στον αριθμό της παρ. 2 του άρθρου 59 του ν. 3852/2010, λόγω της κατάργησης νομικών προσώπων, ο δήμαρχος δεν υποχρεούται να τους αναθέσει αποκλειστικά αρμοδιότητες σχετικά με το αντικείμενο των καταργημένων νομικών προσώπων.

Αριθμός αντιδημάρχων σε δήμους που προήλθαν από Σύμφωνα με την παρ. 2Α του άρθρου 59, όπως προστέθηκε με το άρθρο 118 του ν.5079/23, ο αριθμός των αντιδημάρχων της παρ. 2 αυξάνεται, σε δήμους που προήλθαν από συνένωση, κατά έναν (1), αν ο αριθμός των δημοτικών ενοτήτων που συνενώθηκαν είναι από πέντε (5) έως και επτά (7), και κατά δύο (2), αν ο αριθμός των δημοτικών ενοτήτων που συνενώθηκαν είναι μεγαλύτερος ή ίσος από οκτώ (8). Ο αριθμός των δημοτικών ενοτήτων που αποτελούν τον κάθε δήμο της χώρας μπορεί να ανευρεθεί στους επίσημους πίνακες των αποτελεσμάτων της τελευταίας απογραφής πληθυσμού, που έχουν κυρωθεί και δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Ο δήμαρχος, ως μονομελές όργανο διοίκησης του δήμου, ασκεί τις αρμοδιότητες που προβλέπουν ο ν. 3852/2010, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, καθώς και άλλες ειδικότερες ρυθμίσεις του κανονιστικού πλαισίου, οι οποίες άπτονται πολλών και διαφόρων θεμάτων διοίκησης των τοπικών υποθέσεων. Στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων επικουρείται από τους αντιδημάρχους. Αντιδήμαρχοι είναι, σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 59 του Ν.3852/10 όπως ισχύει, οι σύμβουλοι που ορίζει ο δήμαρχος και στους οποίους μεταβιβάζει την άσκηση αρμοδιοτήτων καθ` ύλην όσο και κατά τόπο σύμφωνα με την παρ.3 του ίδιου άρθρου. Οι κατά τόπον αρμοδιότητες αφορούν και ασκούνται στα όρια συγκεκριμένης δημοτικής ενότητας.

Σε περίπτωση κένωσης της θέσης του δημάρχου κατά τη διάρκεια της δημοτικής περιόδου, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος, ακριβώς όπως και ο δήμαρχος ο οποίος εγκαθίσταται στην αρχή της δημοτικής περιόδου, ευθύς μόλις αναλάβει τα καθήκοντα του ορίζει εκ νέου τα πρόσωπα (αντιδημάρχους) στα οποία θα μεταβιβάσει μέρος των αρμοδιοτήτων του. (Εγκύκλιος 82/20-8-19 Υπουργείο Εσωτερικών), (Εγκύκλιος ΥΠ.ΕΣ. 110822/ΕΓΚ.1333/27-12-23  )

Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι κατά το χρονικό διάστημα κένωσης της θέσης δημάρχου, το πρόσωπο που εκτελεί καθήκοντα δημάρχου, κατά τις προβλέψεις των παρ. 3 και 4 του άρθρου 89 του ν.3463/2006, ασκεί όλες τις αρμοδιότητες αυτού, καθόσον ο νομοθέτης δεν απέβλεψε στο τυπικό μόνο κριτήριο, ήτοι της τύποις υπάρξεως δημάρχου μέχρι την αντικατάστασή του σύμφωνα με την οριζόμενη στις διατάξεις του άρθρου 60 του ν.3852/2010 διαδικασία, αλλά και στο ουσιαστικό κριτήριο, υπό την έννοια της πραγματικής δυνατότητας άσκησης των καθηκόντων του προσώπου του δημάρχου, όπως αυτά οριοθετούνται στο άρθρο 58 του ν.3852/2010. Εύλογο είναι ότι κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα οι αποφάσεις ορισμού αντιδημάρχων και μεταβίβασης αρμοδιοτήτων σε αυτούς παύουν να ισχύουν, δεδομένου ότι, όπως έχει κριθεί άλλωστε και νομολογιακά, η πράξη με την οποία συντελείται μεταβίβαση αρμοδιότητας σε συγκεκριμένο πρόσωπο συνδέεται με το πρόσωπο του εξουσιοδοτούντος ή του εξουσιοδοτούμενου οργάνου (ΣτΕ 194/1983)

Ορισμός Αντιδημάρχων Σύμφωνα με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 59 του ν. 3852/2010, οι αντιδήμαρχοι επικουρούν τον δήμαρχο. Επομένως, ο δήμαρχος δεν υποχρεούται να ορίσει άμισθους και έμμισθους αντιδημάρχους ίσους με τον ανώτατο προβλεπόμενο αριθμό που αναλογεί στο δήμο. Η μη υποχρέωση, άλλωστε, ορισμού αντιδημάρχων αποτελεί θέμα κυρίαρχης προσωπικής του επιλογής, με τον νομοθέτη να καθορίζει τον ανώτατο δυνατό αριθμό αντιδημάρχων του δήμου από κάθε κατηγορία, είτε έμμισθων είτε άμισθων.

Συνεπώς, ο Δήμαρχος δεν είναι υποχρεωμένος να εξαντλήσει τον ανώτατο αριθμό έμμισθων και/ή άμισθων αντιδημάρχων που δικαιούται να ορίσει. Συναφώς, δεν υποχρεούται να εξαντλήσει τον ανώτατο αριθμό έμμισθων αντιδημάρχων, προκειμένου στη συνέχεια να προβεί στον ορισμό άμισθων αντιδημάρχων. Άλλωστε στον δήμαρχο επαφίεται η επιλογή των προσώπων που θα καταλάβουν το αξίωμα των άμισθων/ έμμισθων αντιδημάρχων, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις ανάγκες που προκύπτουν κατά την άσκηση του έργου στους όσο και τις επαγγελματικές υποχρεώσεις των προς επιλογή προσώπων.

Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι η ως άνω αναφερόμενη ευχέρεια του δημάρχου κάμπτεται, στην περίπτωση των νησιωτικών δήμων, όπου υφίστανται δημοτικές κοινότητες οι οποίες εκτείνονται στην εδαφική περιφέρεια ενός νησιού . Ειδικότερα, από τις διατάξεις της παρ.1  του άρθρου 207 του ν. 3852/2010, προκύπτει ευθέως ότι σε όλους τους ανωτέρω νησιωτικούς δήμους υποχρεωτικά θα πρέπει να οριστούν αντιδήμαρχοι στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες για την άσκηση των ρητά οριζόμενων στην ανωτέρω παράγραφο αρμοδιοτήτων. Δύνανται να ασκούν και κάθε άλλη αρμοδιότητα που μπορεί να τους μεταβιβάζει με απόφασή του ο δήμαρχος, σύμφωνα με το άρθρο 59 παρ. 3 του ν. 3852/ 2010.

Σε κάθε περίπτωση και στο πλαίσιο της εναρμόνισης και προσαρμογής του συστήματος διακυβέρνησης των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού με τις διατάξεις του ν. 4804/2021 (Α’ 90), με τον οποίο εισήχθη ένα πλειοψηφικό σύστημα διακυβέρνησης, προβλέπεται ότι ως αντιδήμαρχοι μπορούν να οριστούν δημοτικοί σύμβουλοι αποκλειστικά από την παράταξη του δημάρχου, μη επιτρέποντος σε κάθε περίπτωση τον ορισμό ως αντιδημάρχου ανεξάρτητου ή διαγραφέντος δημοτικού συμβούλου. (Εγκύκλιος ΥΠ.ΕΣ. 110822/ΕΓΚ.1333/27-12-23)

Απόφαση Ορισμού – Δημοσίευση Η απόφαση του δημάρχου, με την οποία ορίζονται οι αντιδήμαρχοι και μεταβιβάζονται σε αυτούς η άσκηση καθ’ ύλην ή/ και κατά τόπο αρμοδιοτήτων, αναρτάται στον δικτυακό τόπο «Διαύγεια» και στην ιστοσελίδα του δήμου. Η ανωτέρω απόφαση, δηλαδή, αποκτά νόμιμη υπόσταση και έχει έναρξη από την τελευταία ημερομηνία, κατά την οποία ολοκληρώθηκαν οι διατυπώσεις δημοσιότητας σύμφωνα με τα ανωτέρω. Επισημαίνεται, ότι η υποχρέωση δημοσίευσης της απόφασης ορισμού αντιδημάρχου στον τοπικό τύπο δεν υφίσταται πλέον επειδή κρίνεται ότι ο δικτυακός τόπος «Διαύγεια» και ο δικτυακός τόπος του δήμου αποτελούν πρόσφορα και ικανά μέσα δημοσίευσης με άμεση, καθολική και εύκολη πρόσβαση από όλους τους ενδιαφερόμενους. Ακολούθως, δεν απαιτείται η δημοσίευσή της απόφασης στον πίνακα ανακοινώσεων του δήμου, σύμφωνα με το άρθρο 284, παρ. 2 του ΚΔΚ, καθόσον η νεότερη διάταξη του άρθρου 59, παρ. 5 του ν. 3852/2010 εισάγει πλήρη και αποκλειστική ρύθμιση για τον τρόπο δημοσίευσής της. Ο ανωτέρω τύπος δημοσίευσης ακολουθείται και στις περιπτώσεις ανάκλησης ορισμού αντιδημάρχου, παραίτησης αντιδημάρχου και γενικότερα σε κάθε τυχόν μεταγενέστερη απόφαση τροποποίησης της αρχικής απόφασης ορισμού, είτε ως προς το εύρος των αρμοδιοτήτων είτε ως προς την κατηγορία του ορισθέντος αντιδημάρχου. Επιπλέον σημειώνεται ότι οι αντιδήμαρχοι ασκούν τις αρμοδιότητες τους από την ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης ορισμού τους, η οποία δεν έχει, σε καμία περίπτωση, αναδρομικό χαρακτήρα, τόσο για την καταβολή αντιμισθίας όσο και για τη λήψη στους ειδικής άδειας του άρθρου 93 του ν. 3852/2010. (Εγκύκλιος 1133/110822/27.12.2023)
Μεταβίβαση Αρμοδιοτήτων Ο Δήμαρχος μπορεί να μεταβιβάσει οποιαδήποτε αρμοδιότητά του στους Αντιδημάρχους, εκτός από την αρμοδιότητα που έχει ως πειθαρχικός προϊστάμενος των υπαλλήλων του Δήμου, η οποία είναι αμεταβίβαστη. (Γν. ΝΣΚ 669/2002) και των αρμοδιοτήτων που ασκεί σύμφωνα με το άρθρο 204 παρ. 2 του ν. 4555/2018.

Ο Δήμαρχος στους Αντιδημάρχους μεταβιβάζει την άσκηση αρμοδιοτήτων καθ’ ύλην και κατά τόπον.

Η Καθ’ ύλην αρμοδιότητα συνίσταται στον καθορισμό του αντικειμένου της δραστηριότητας του διοικητικού οργάνου, δηλαδή των θεμάτων που μπορεί να ρυθμίσει με τις πράξεις του.

Εύλογο είναι ότι οι καθ’ ύλην αρμοδιότητες θα πρέπει να προσδιορίζονται επακριβώς και με σαφήνεια στην απόφαση του δημάρχου περί ορισμού αντιδημάρχων, προς αποφυγή σύγχυσης ως προς το εύρος αυτών.

Οι κατά τόπον αρμοδιότητες ασκούνται στα όρια μιας ή περισσότερων δημοτικών ενοτήτων της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του ν.3852/10.

Στην παρ. 3 του άρθρου 59 του Ν.3852/10 προβλέπεται ότι , στους αντιδημάρχους, εκτός των καθ’ ύλην αρμοδιοτήτων, ο δήμαρχος μπορεί να μεταβιβάζει αρμοδιότητες που αφορούν τη δημοτική ενότητα και ιδίως:

α) Την ευθύνη της λειτουργίας των δημοτικών υπηρεσιών που είναι εγκατεστημένες στη δημοτική ενότητα.

β) Την παρακολούθηση της εξέλιξης των έργων και των εργασιών που εκτελούνται στη δημοτική ενότητα.

γ) Τη μέριμνα για τη διατήρηση του εξοπλισμού, που βρίσκεται στη δημοτική ενότητα, σε κατάσταση καλής λειτουργίας.

δ) Την υπογραφή, με εξουσιοδότηση του δημάρχου, βεβαιώσεων, πιστοποιητικών και λοιπών διοικητικών εγγράφων, που εκδίδονται από τις δημοτικές υπηρεσίες που λειτουργούν στα όρια της δημοτικής ενότητας.

Ας σημειωθεί ότι όπως επισημαίνεται στην εγκύκλιο 28/2018 με αριθμό πρωτ.44133/24.8.2018, η μεταβίβαση αρμοδιότητας από τον Δήμαρχο στους κατ’ τόπο αντιδημάρχους και προέδρους κοινοτήτων, όπως αυτές ορίζονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 59 και στην παράγραφο 1 του άρθρου 84 του ν.3852/2010 όπως αυτές αντικαθίσταται και ισχύουν, δεν αφορούν σε υπογραφή πιστοποιητικών Δημοτολογίου ούτε και βεβαιώσεων μονίμου κατοικίας, επειδή τα εν λόγω δεν εκδίδονται από τις Δημοτικές Ενότητες ούτε από τις Κοινότητες άλλα μόνο από την έδρα του Δήμου.

ε) Τη συνεργασία με τους προέδρους των κοινοτήτων για την επίλυση των προβλημάτων τους.

Αρμοδιότητες Αντιδημάρχου σε Νησιωτικές Δημοτικές Κοινότητες Σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 207 του ν.3852/10, ο αντιδήμαρχος της που έχει οριστεί σε νησιωτική δημοτική κοινότητα είναι αρμόδιος:

α. για την υλοποίηση των προγραμμάτων τοπικής ανάπτυξης που αναφέρονται στη νησιώτικη κοινότητα,

β. για την υλοποίηση προγραμμάτων απασχόλησης και τουριστικής προβολής της κοινότητας,

γ. για την παρακολούθηση της εκπόνησης μελετών, της εκτέλεσης έργων και προμηθειών που αναφέρονται στην κοινότητα, και

δ. ασκεί κάθε άλλη αρμοδιότητα που μπορεί να του μεταβιβάζει με απόφασή του ο δήμαρχος (σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην παρούσα εγκύκλιο).

Σημειώνεται δε ότι ο αντιδήμαρχος της νησιωτικής κοινότητας καλείται υποχρεωτικά στις συνεδριάσεις του συμβουλίου της κοινότητας, αλλιώς η συνεδρίαση είναι άκυρη

Θητεία Αντιδημάρχων Η θητεία των αντιδημάρχων, σύμφωνα με την παρ.4 του άρθρου 59 του Ν.3852/10, αναφέρεται στην απόφαση ορισμού τους και δεν μπορεί να είναι μικρότερη του ενός έτους. Είναι, όμως, νόμιμος ο ορισμός αντιδημάρχου (είτε πρωτογενώς είτε σε αναπλήρωση κενωθείσας θέσης αντιδημάρχου) για λιγότερο από ένα έτος σε περίπτωση που το απομείναν χρονικό διάστημα είναι βραχύτερο του έτους, λόγω λήξης της δημοτικής περιόδου (ΣτΕ 3537/ 2010)(Εγκύκλιος 809/85741/19.11.2021).

Επισημαίνεται ότι για τον υπολογισμό της θητείας του αντιδημάρχου λαμβάνεται υπόψη η αρχική απόφαση ορισμού του, ανεξαρτήτως τυχόν μεταγενέστερων τροποποιήσεων ως προς
το εύρος των αρμοδιοτήτων του ή κατηγορίας του (έμμισθος ή άμισθος).(Εγκύκλιος 1333/110822/27.12.2023)

Ανάκληση Αντιδημάρχου Σύμφωνα με την παρ.4 του άρθρου 59 η ανάκληση ορισμού αντιδημάρχου μπορεί να λάβει χώρα οποτεδήποτε και για το λόγο που κρίνει ο δήμαρχος ως όργανο διοίκησης του δήμου, χωρίς την υποχρέωση παράθεσης ειδικής αιτιολογίας. Στην περίπτωση αυτή, η θητεία του νέου Αντιδημάρχου δεν είναι για το υπόλοιπο της θητείας του ανακληθέντος Αντιδημάρχου, αλλά ορίζεται θητεία αυτού ελεύθερα από τον Δήμαρχο, εντός των προϋποθέσεων του Κεφαλαίου Γ’ της υπ’αριθμ. 1133/110822/27.12.2023 εγκυκλίου του Υπ. Εσωτερικών.
Αναπλήρωση Αντιδημάρχων Αν ο αντιδήμαρχος απουσιάζει ή κωλύεται, τις αρμοδιότητές του ασκεί άλλος αντιδήμαρχος που ορίζεται από τον δήμαρχο ή, αν δεν έχει οριστεί τέτοιος, ο ίδιος ο δήμαρχος.
Διαγραφή ή ανεξαρτητοποίηση αντιδημάρχου από παράταξη Αν αντιδήμαρχος κατά τη διάρκεια της θητείας του ανεξαρτητοποιηθεί ή διαγραφεί από την παράταξή του  δημάρχου δεν μπορεί να παραμείνει αντιδήμαρχος. Στην περίπτωση δε που είχε οριστεί Πρόεδρος της Δημοτικής Επιτροπής (λόγω της ιδιότητας του αντιδημάρχου), εκπίπτει αυτοδίκαια και αντικαθίσταται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 74 παρ. 1 του ν. 3852/2010. Προς διασφάλιση της απρόσκοπτης συνέχισης της λειτουργίας της δημοτικής επιτροπής και προκειμένου η τελευταία να έχει νόμιμη συγκρότηση, ο δήμαρχος μέχρι τον ορισμό νέου αντιδημάρχου, αναλαμβάνει εκ του νόμου το αξίωμα  ως πρόεδρος της δημοτικής επιτροπής.

Αντίστοιχα δημοτικός σύμβουλος που ανεξαρτητοποιήθηκε ή διαγράφηκε από την παράταξη του δημάρχου δεν μπορεί να οριστεί αντιδήμαρχος. Ωστόσο, σε περίπτωση επανένταξής του στην παράταξη του δημάρχου, επιτρέπεται να ορισθεί αντιδήμαρχος.

Παραίτηση Αντιδημάρχου-Λήξη θητείας Σε περίπτωση παραίτησης δημοτικού συμβούλου από τη θέση του αντιδημάρχου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 39 του ν.4804/2021, δύναται να οριστεί  νέος αντιδήμαρχος για το υπόλοιπο χρονικό διάστημα της περιόδου για την οποία ο παραιτηθείς ασκούσε καθήκοντα. Στην περίπτωση δε που ο παραιτηθείς δημοτικός σύμβουλος είχε οριστεί πρόεδρος της Δημοτικής Επιτροπής (λόγω της ιδιότητας του αντιδημάρχου), και προκειμένου η επιτροπή να έχει νόμιμη συγκρότηση μέχρι του ορισμού αντιδημάρχου ως πρόεδρο της επιτροπής, χρέη προέδρου αναλαμβάνει ο δήμαρχος σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 5056/2023. Εύλογο είναι ότι και στην περίπτωση λήξης της θητείας αντιδημάρχου που παράλληλα έχει οριστεί, λόγω της ιδιότητάς του, ως πρόεδρος της ως άνω επιτροπής από τον δήμαρχο, επέρχεται αυτοδικαίως έκπτωση από την Δημοτική Επιτροπή. Μέχρι τον ορισμό νέου αντιδημάρχου από τον δήμαρχο, πρόεδρος της επιτροπής είναι και στην περίπτωση αυτή ο δήμαρχος. Ο ορισμένος Αντιδήμαρχος μπορεί να λάβει μέρος στη λειτουργία της Δημοτικής Επιτροπής, εφόσον η απόφαση ορισμού του έχει δημοσιευθεί, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις, ενώ σημειώνεται ότι, ακόμη και αν ίδιο πρόσωπο οριστεί εκ νέου αντιδήμαρχος, ο τυχόν νέος ορισμός του ως πρόεδρος της Δημοτικής Επιτροπής έπεται και πάλι της δημοσίευσης της απόφασης ορισμού του ως αντιδήμαρχος. (Εγκύκλιος 1133/110822/27.12.2023)
Αντιμισθία Αντιδημάρχων Με την παρ.1 του άρθρου 92 του ν.3852/10, όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 του άρθρου 33 του ν.4483/17, ορίζεται ότι οι αντιδήμαρχοι λαμβάνουν αντιμισθία, η οποία καταβάλλεται από το δήμο.
Υποχρεώσεις Αντιδημάρχων Οι υποχρεώσεις των Αντιδημάρχων ορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 61 του Ν.3852/10.

Σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 61 του ν.3852/10 ο αντιδήμαρχος κατά την άσκηση των καθηκόντων τους θα πρέπει:

α) να εκπληρώνει ευσυνείδητα τις υποχρεώσεις τους και να ασκούν τα καθήκοντά τους με γνώμονα την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος,

β) να σέβεται και να διασφαλίζει τα δικαιώματα των πολιτών και να μεριμνούν για την καθολική εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους προς το δήμο χωρίς διακρίσεις σε βάρος οποιουδήποτε προσώπου ή του κοινού συμφέροντος,

γ) να δηλώνει κάθε προσωπικό συμφέρον (ιδιοκτησιακό ή οικογενειακό) που έχει σε σχέση με θέματα του δήμου,

δ) να ενθαρρύνει και να προωθεί κάθε μέτρο που προάγει τη διαφάνεια και την καταπολέμηση της διαφθοράς στο πλαίσιο άσκησης των καθηκόντων τους και λειτουργίας του δήμου.

Επιπλέον οι αντιδήμαρχοι, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην εγκύκλιο 110822/ΕΓΚ.1333/27-12-23 του ΥΠΕΣ:

  • υποχρεούνται να υποβάλουν ετήσια δήλωση της περιουσιακής τους κατάστασης, δημοσιοποιώντας την με ανάρτηση στην ιστοσελίδα του δήμου,
  • να απαντούν εγγράφως ή προφορικώς στα ερωτήματα που τους υποβάλλουν τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου μέσα σε ένα (1) μήνα καθώς και
  • να κατοικούν στον οικείο δήμο με εξαίρεση τους αντιδημάρχους των δήμων των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης.

Επιπλέον, δεν επιτρέπεται να απουσιάσουν περισσότερο από τριάντα (30) ημέρες συνολικά κάθε χρόνο, χωρίς άδεια του δημοτικού συμβουλίου.  H απουσία αυτή, ωστόσο, μπορεί να παρατείνεται για εξαιρετικούς λόγους, έως τρεις (3) μήνες, με άδεια του συμβουλίου. Κατά τη διάρκεια δε της θητείας τους, δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι μέλη του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου. Για τον ορισμό παραιτούμενου μέλους του Προεδρείου σε θέση αντιδημάρχου απαιτείται η παραίτηση να έχει γίνει οριστική σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 64 παρ. 9 του ν. 3852/2010.

Επισημαίνεται, τέλος, ότι για τη διευκόλυνση της άσκησης καθηκόντων τυφλού αντιδημάρχου έχει προβλεφθεί, με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 44 του ν. 3979/2011 (Α’ 138), η δυνατότητα πρόσληψης ιδιαίτερου γραμματέα βοηθού για όσο διάστημα ασκεί τα καθήκοντά του.

Ευθύνες Αντιδημάρχων Σύμφωνα με την παρ.6 του άρθρου 58 του ν.3852/10, οι ρυθμίσεις των παρ.4 και 5 του ίδιου άρθρου ισχύουν και για τους αντιδημάρχους, όταν σε αυτούς ανατίθεται η άσκηση αρμοδιοτήτων του δημάρχου..

Ειδικότερα:

  • Στις περιπτώσεις που ο δήμαρχος εκτελεί αποφάσεις σύμφωνα με τη ρύθμιση του εδαφίου β΄ της παραγράφου 1 του παρόντος, δεν υπέχει αστική, ποινική και πειθαρχική ευθύνη, εφόσον αυτές δεν έχουν ακυρωθεί, ανακληθεί ή ανασταλεί.
  • Ο δήμαρχος δεν θεωρείται υπόλογος κατά την έννοια του άρθρου 25 του π.δ. 774/1980 (ΦΕΚ 189 Α΄), όπως ισχύει, και σε βάρος του επιτρέπεται καταλογισμός μόνο για δόλο ή βαριά αμέλεια.
Κωλύματα Αντιδημάρχων Σύμφωνα με την παρ.4 του άρθρου 59 κατά τη διάρκεια της θητείας τους, οι αντιδήμαρχοι δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι μέλη του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου.