Οι δήμοι βεβαιώνουν ταμειακά τα κάθε είδους οφειλόμενα ποσά, από οποιαδήποτε πηγή, που καθίστανται εισπρακτέα έσοδα, εντός αποσβεστικής προθεσμίας πέντε (5) ετών, που αρχίζει το επόμενο έτος από τη γένεση της οφειλής, εκτός αν με ειδικές διατάξεις ορίζονται μικρότερες προθεσμίες. Για τον ακριβή καθορισμό των υπόχρεων και του οφειλόμενου ποσού, οι δήμοι, πέραν της χρήσης των μητρώων τους, δύνανται να ζητούν το ονοματεπώνυμο του φυσικού προσώπου ή την επωνυμία του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, την ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας, τον αριθμό φορολογικού μητρώου και τη διεύθυνση κατοικίας ή έδρας, από κάθε αρχή της Γενικής Κυβέρνησης κατά την έννοια της περ. β’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), η οποία υποχρεούται να προσκομίσει τα αιτούμενα στοιχεία εντός ενός (1) μηνός, με κάθε πρόσφορο τρόπο. Η μη εμπρόθεσμη ανταπόκριση στο αίτημα του δήμου, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο, συνιστά λόγο πειθαρχικού ελέγχου των αρμόδιων οργάνων της Γενικής Κυβέρνησης. (παρ. 1 άρθρο 39 Ν.5027/23)

Αν οι υπόχρεοι δεν έχουν υποβάλει δήλωση αναγκαίων στοιχείων ή υπέβαλαν δήλωση με ανακριβή ή ελλιπή στοιχεία βεβαιώνονται σε βάρος τους οι οφειλές από τη γένεση της υποχρέωσής τους αλλά όχι πέραν της δεκαετίας και τα πρόστιμα που τους αναλογούν κατά περίπτωση επί των οφειλών των πέντε (5) τελευταίων ετών. (παρ. 2 άρθρο 166Α Ν.3463/06, όπως τροπ. με το άρθρο 7 του Ν.5043/23)

Για τα οφειλόμενα ποσά που έγιναν με οποιονδήποτε νόμιμο τρόπο γνωστά στον δήμο αλλά δεν βεβαιώθηκαν εντός της προθεσμίας της παρ. 1, καθώς και για τα ανείσπρακτα έσοδα μετά το πέρας της προθεσμίας της παρ. 3, συντάσσεται, με ευθύνη του Προϊσταμένου Οικονομικής Υπηρεσίας, έκθεση για τους λόγους της μη βεβαίωσης και της μη είσπραξης. Η έκθεση υποβάλλεται, εντός του πρώτου μήνα κάθε έτους, στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Εσωτερικών και αποστέλλεται στο αρμόδιο κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο ενεργεί σύμφωνα με τον ν. 4820/2021 (Α’ 130). (παρ. 4 άρθρο 39 Ν.5027/23)

Μεταβατικές διατάξεις μέχρι 03/03/2025

Οφειλές προς τους δήμους, από οποιαδήποτε αιτία, που γεννήθηκαν μέχρι και τις 31/12/2018, αν σύμφωνα με τις παρ. 1 και 2 του άρθρου 73, μπορούσαν να αναζητηθούν-βεβαιωθούν, εξακολουθούν να αναζητούνται και να βεβαιώνονται για δύο (2) έτη από την έναρξη ισχύος του παρόντος. (άρθρο 72 Ν.5027/23)

Καταργούμενες διατάξεις

Από 03/03/2023 (έναρξη ισχύος Ν.5027/23, καταργούνται:

1. Τα άρθρα 2 και 6 του α.ν. 344/1968 (Α’ 71), περί αποσβεστικής προθεσμίας βεβαιώσεως εσόδων και παραγραφής αξιώσεων των δήμων και κοινοτήτων.

2. Το άρθρο 32 του ν. 4304/2014 (Α’ 234), περί βεβαιώσεως αξιώσεων των Ο.Τ.Α. που αφορούν σε απόδοση φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών και προκύπτουν εξαιτίας μη υποβολής από τους υπόχρεους των αναγκαίων στοιχείων για τη βεβαίωσή τους ή υποβολής ανακριβών ή ελλιπών στοιχείων ή λανθασμένα βεβαιωμένων οφειλών και κάθε διάταξη που αφορά τέλη ή πρόστιμα που εισπράττονται υπέρ των δήμων, στην οποία ορίζονται άλλες προθεσμίες βεβαίωσης και είσπραξης σε σχέση με τα οριζόμενα στο παρόν, πλην εκείνων που ορίζουν μικρότερες.

Με την έκδοση της Εγκυκλίου 534/38880/2023 του Υπ. Εσωτερικών δίνονται διευκρινίσεις για την εφαρμογή του ν. 5027/2023, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το ν.5043/2023, περί βεβαίωσης και είσπραξης εσόδων Δήμων.

Ειδικά για τα έσοδα από εισφορά σε χρήμα και κλήσεις ΚΟΚ, δείτε τις διευκρινίσεις που δόθηκαν με το υπ' αρίθμ. 17729/2024 έγγραφο του Υπ. Εσωτερικών, αναφορικά με την αποσβεστική προθεσμία βεβαίωσης των εν λόγω εσόδων.

Καθεστώς έως 02/03/2023

Η βεβαίωση των φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών ενεργείται από τους δήμους μέσα σε προθεσμία πέντε (5) ετών από τη λήξη του οικονομικού έτους, στο οποίο ανάγονται (άρθρο 2 παρ. 1 ΑΝ 344/68).

Σημείωση: Οικονομικό έτος "εις το οποίο ανάγεται το τέλος" είναι το οικονομικό έτος κατά το οποίο γεννήθηκε η οφειλή. (ΣΤΕ 1990/99 και 3286/95)

Μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής ο δήμος δεν έχει πλέον το δικαίωμα να βεβαιώσει οποιοδήποτε φόρο, τέλος, δικαίωμα ή εισφορά, εκτός εάν ορίζει διαφορετικά η ειδική διάταξη που προβλέπει την επιβολή του συγκεκριμένου φόρου, τέλους κ.λπ. (ΣτΕ 2978/87)

Εξαιρέσεις – ειδικές περιπτώσεις

Με το άρθρο 61 παρ. 2 του Ν.1416/84, προβλέπονται ειδικές περιπτώσεις, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση είναι δυνατή η βεβαίωση μετά την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας:

•  Περιπτώσεις κατά τις οποίες, τα στοιχεία του υπόχρεου δεν είναι γνωστά, και δε μπορεί η υπηρεσία να προβεί στη βεβαίωση του εσόδου. Τότε η αποσβεστική προθεσμία συμπληρώνεται μετά την παρέλευση πενταετίας από τότε που ο υπόχρεος έγινε γνωστός στο δήμο.

•  Όταν η φορολογική εγγραφή ακυρωθεί μετά την πάροδοι της πενταετίας εξαιτίας του ότι ο υπόχρεος δεν έλαβε γνώση της εγγραφής.

•  Όταν η φορολογική εγγραφή έγινε εμπρόθεσμα αλλά σε πρόσωπο που δεν είχε μερική ή ολική φορολογική υποχρέωση.

•  Όταν η φορολογική εγγραφή έγινε εμπρόθεσμα αλλά για οικονομικό έτος διάφορο από αυτό που αφορά η φορολογική υποχρέωση.

Αποσβεστική προθεσμία εικοσαετίας

Ειδικά για τις οφειλές που προκύπτουν από απόδοση φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών και προκύπτουν εξαιτίας μη υποβολής από τους υπόχρεους των αναγκαίων στοιχείων για τη βεβαίωσή τους ή υποβολής ανακριβών ή ελλιπών στοιχείων ή λανθασμένα βεβαιωμένων οφειλών, βεβαιώνονται σε βάρος των υπόχρεων εντός είκοσι (20) ετών από τη λήξη του οικονομικού έτους που δημιουργήθηκε η σχετική υποχρέωση προς καταβολή τους. Τυχόν πρόστιμα που επιβάλλονται για τις ανωτέρω περιπτώσεις, υπολογίζονται επί των οφειλών που ανάγονται στα πέντε (5) προηγούμενα της βεβαίωσης έτη. (άρθρο 32 του Ν.4304/14, όπως τροποπ. από το άρθρο 61 του Ν.4483/17).

Σημείωση: Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου αναφορικά με τα πρόστιμα, ισχύει από 23/10/2014.

Με την γνωμοδότηση υπ’ αρίθμ. 141/2015 του Ε’ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, διευκρινίζεται ότι δεν είναι νόμιμη η βεβαίωση εσόδων των Ο.Τ.Α. που ανάγονται σε έτη για τα οποία έχει παρέλθει, κατά την έναρξη ισχύος του άρθρου 32 του Ν.4304/14 (δηλ. 23/10/2014), η προβλεπόμενη στη παρ. 1 του άρθρου 2 του Α.Ν. 344/68 πενταετής αποσβεστική προθεσμία. (σχετική ανάλυση)

Με το υπ' αρίθμ. 9413/07.04.2017 έγγραφο του ΥΠ.ΕΣ., διευκρινίζεται ότι η απάντηση που δίνεται με την υπ' αρ. 141/2015 γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. «ότι δεν είναι νόμιμη η βεβαίωση εσόδων των δήμων που ανάγονται σε έτη για τα οποία έχει παρέλθει, κατά την έναρξη ισχύος του άρθρου 32 του Ν.4304/14 (23/10/2014), η προβλεπόμενη στη παρ. 1 του άρθρου 2 του ΑΝ 344/1968 πενταετής αποσβεστική προθεσμία», περιλαμβάνει απαιτήσεις για τις οποίες είχε παραγραφεί το δικαίωμα βεβαίωσης από 1-1-2014, δηλαδή απαιτήσεις που ανάγονται σε χρόνο προγενέστερο της 1ης-1-2009.

Ειδικότερες περιπτώσεις

Α) Εισφορά σε χρήμα

Η εισφορά σε χρήμα του άρθρου 9 του Ν.1337/83 υπόκειται στην πενταετή αποσβεστική προθεσμία της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του Α.Ν.344/68.

Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 170/2020 Γνωμοδότηση του Γ΄ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία έχει γίνει αποδεκτή από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας «13 β) Ο χρόνος αποσβεστικής προθεσμίας του δικαιώματος των Ο.Τ.Α. προς βεβαίωση εισφοράς σε χρήμα είναι πενταετής και άρχεται από το τέλος του οικονομικού έτους, εντός του οποίου έλαβε χώρα η κύρωση της οικείας πράξης εφαρμογής, με την επιφύλαξη των οριζομένων εξαιρετικών περιπτώσεων στο β΄ εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του α.ν. 344/1968, ανεξαρτήτως του χρόνου γέννησης των σχετικών απαιτήσεων των Ο.Τ.Α. , προ ή μετά την ισχύ του άρθρου 2 του ν. 4315/2014».

Επιπλέον, σύμφωνα με την ως άνω γνωμοδότηση «13.α) ο χρόνος παραγραφής προς είσπραξη των βεβαιωμένων οφειλών των υπόχρεων ιδιοκτητών από τις εισφορές σε χρήμα είναι πενταετής (5) και άρχεται από το τέλος του οικονομικού έτους, εντός του οποίου έλαβε χώρα η οριστική βεβαίωση αυτών.».

Τα ανωτέρω, τονίζονται και στο υπ’ αρίθμ. 94670/21.12.2021 σχετικό έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο υπογραμμίζει την υποχρέωση για την Διοίκηση ή το Νομικό Πρόσωπο ή την Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή της αποδοχής των γνωμοδοτήσεων ως πράξεων που είναι υποχρεωτικές, όταν αυτές γίνονται αποδεκτές από τον αρμόδιο Υπουργό με επισημειωματική πράξη.

Β) Κλήσεις ΚΟΚ

Αναφορικά με το χρονικό διάστημα της ταμειακής βεβαίωσης των προστίμων ΚΟΚ, ο Συνηγόρος του Πολίτη