ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ – I

«ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ - I»

του Καραγιλάνη Στέλιου

Μετά τη δημοσιοποίηση του σχεδίου νόμου για τις αλλαγές στη Τοπική Αυτοδιοικηση, που πήρε την ονομασία «Κλεισθένης Ι», είναι αναγκαίο να εξεταστούν τα βασικά σημεία του που θα μας απασχολήσουν το επόμενο χρονικό διάστημα. Σκοπός μας είναι να εξεταστούν οι επιδράσεις που θα έχει ο «Κλεισθένης» στη λειτουργία του κάθε Οργανισμού, κυρίως να εντοπιστούν τα προβλήματα που Θα προκύψουν στο τρόπο λήψης αποφάσεων και διαδικασιών διοικητικής και οικονομικής λειτουργίας από το νέο εκλογικό σύστημα και το νέο σύστημα διακυβέρνησης. Τα προβλήματα που προκύπτουν πάντα μετά από αλλαγή εκλογικού συστήματος είναι σημαντικά και πρωτόγνωρα και πρέπει να σημειωθεί πως από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα δεν έχει παρουσιαστεί ξανά αλλαγή του τρόπου εκπροσώπησης.Έτσι λοιπόν πρέπει να εξεταστούν οι επιπτώσεις και να αντιμετωπιστούν άμεσα, διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος να «μπλοκάρει» η καθημερινή λειτουργία των Οργανισμών.
Το σχέδιο νόμου διαρθρώνεται σε τέσσερα (4) Μέρη, στο πρώτο μέρος διατυπώνεται πρόταση κατηγοριοποίησης των Δήμων με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, διατάξεις σχετικές με τα όργανα διοίκησης της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, καθώς και το νέο εκλογικό σύστημα για την ανάδειξη των δημοτικών και περιφερειακών αρχών.
Παρακάτω καταγράφουμε τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου με ειδικότερες παρατηρήσεις ανά ενότητα:

   1. Κατηγοριοποίηση των ΟΤΑ. Οι κατηγορίες που τίθενται (Μητροπολιτικοί, μεγάλοι ηπειρωτικοί και πρωτεύουσες νομών, μεσαίοι ηπειρωτικοί, μικροί ηπειρωτικοί, μεγάλοι και μεσαίοι νησιωτικοί και μικροί νησιωτικοί) θα λαμβάνονται πλέον υπ’ όψη, ιδίως για τον καθορισμό των αρμοδιοτήτων των δήμων, για την κατάρτιση των Οργανισμών Εσωτερικής Υπηρεσίας, για την κατανομή των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ), καθώς και για την κατανομή και αξιοποίηση των προγραμμάτων χρηματοδότησης των δήμων από εθνικούς ή ευρωπαϊκούς πόρους. Είναι γεγονός πως θα επηρεαστεί το σύνολο των διαδικασιών διοικητικής, οικονομικής λειτουργίας και θα υπάρξει διαφοροποίηση ανά κατηγορία. Νομίζουμε πως το ζητούμενο πρέπει να είναι η απλοποίηση των διαδικασιών για τους μικρούς ΟΤΑ (εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων, παρακολούθηση-εκτέλεση προϋπολογισμού, διαχείριση προσωπικού κλπ).
Να σημειωθεί πως δεν αλλάζει το χωροταξικό των Δήμων, όπως αναμενόταν με το «σπάσιμο» μεγάλων νησιωτικών Δήμων.

   2. Αλλαγή του εκλογικού συστήματος και του συστήματος Διακυβέρνησης των ΟΤΑ. Δεν προκειται για μιά απλή αλλαγή τρόπου εκλογής των οργάνων διοίκησης αλλά τέτοια που θα επηρεάσει τη Διοίκηση των ΟΤΑ. Οι αλλαγές που προωθούνται στο σύστημα διακυβέρνησης σαφώς θα επηρεάσουν το τρόπο λήψης αποφάσεων και τις διαδικασίες λειτουργίας και διοίκησης (όργανα διοίκησης, κοινότητες, Αντιδήμαρχοι προερχόμενοι πλέον όχι μόνο από τη παράταξη του Δημάρχου κλπ)
Να σημειωθεί πως είναι η πρώτη σημαντική μεταβολή του εκλογικού συστήματος από τη 10ετία του ’70.

   3. Μείωση της Δημοτικής-Περιφερειακής περιόδου. Η διάρκεια του χρόνου διοίκησης περιορίζεται (επανέρχεται) στη 4ετία και στα χρονικά πλαίσια του ημερολογιακού έτους. Στα πλαίσια αυτά προβλέπονται και επιμέρους προσαρμογές όπως στα Επιχειρησιακά Προγράμματα που γίνονται πλέον Τετραετή. 

   4. Εισάγεται ο θεσμός των Δημοτικών και Περιφερειακών Δημοψηφισμάτων και του Δημοτικού-Περιφερειακού Διαμεσολαβητή. Στα πλαίσια της λειτουργίας του νέου θεσμού πρέπει να εξεταστούν οι πιθανές επιδράσεις στη λειτουργία του Οργανισμού.

   5. Επανέρχονται ρυθμίσεις για τον Ελεγκτή Νομιμότητας και την Αυτοτελή Υπηρεσία ΟΤΑ. Ο ελεγκτής νομιμότητας ονομάζεται πλέον Επόπτης ΟΤΑ, ενώ με το ν/σ εισάγονται ρυθμίσεις που είχαν διατυπωθεί από προηγούμενα σχέδια νόμου για την Αυτοδιοίκηση. Με ειδικότερες ρυθμίσεις αντιμετωπίζονται επιπλέον και πρακτικά θέματα και δυσλειτουργίες που υπάρχουν στον έλεγχο νομιμότητας (πχ απαλλαγή μέχρι 120.000,00€ (μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) των συμβάσεων από έλεγχο νομιμότητας).

   6. Με το Γ’ τμήμα του ν/σ ρυθμίζονται θέματα Ευθυνών και Πειθαρχικού ελέγχου των προσώπων των ΟΤΑ. Στα πλαίσια αυτά μεταξύ άλλων ενισχύεται η συμμετοχή των αιρετών στα πειθαρχικά συμβούλια.

   7. Εισάγονται ρυθμίσεις για την ενίσχυση της Αναπτυξιακής Δράσης, τον Επιχειρησιακό προγραμματισμό και την οικονομική ανάπτυξη των ΟΤΑ, ενώ προβλέπεται η συγκρότηση Επιτροπής Παρακολούθησης & Υλοποίησης Χωρικού και Αναπτυξιακού Σχεδιασμού Τοπικού και Περιφερειακού Επιπέδου. Επίσης εμπλέκεται εκ νέου ο ετήσιος προγραμματισμός με τον ετήσιο προϋπολογισμό ενώ επανέρχονται ρυθμίσεις για το «Παρατηρητήριο» που υπήρχαν σε παλαιότερα σχέδια νόμου.

   8. Στο ν/σ υπάρχουν ρυθμίσεις για οικονομικά θέματα, όπως: αναπροσδιορισμός των συντελεστών του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους (καθαριότητας), διαδικασίες ψήφισης προϋπολογισμού, εισπράξεων τελών κλπ. Οι εν λόγω ρυθμίσεις είτε προσαρμόζουν τις διαδικασίες στο νέο πλαίσιο Διακυβέρνησης των ΟΤΑ (λήψη αποφάσεων) είτε βελτιώνουν τις υπάρχουσες διαδικασίες (αλλαγή του χρόνου προέγκρισης του Π/Υ από την Οικονομική επιτροπή στις 20/9).

   9. Ρυθμίσεις υπάρχουν και για το τεχνικό πρόγραμμα, η ψήφιση του οποίου προσαρμόζεται στα νέα πλαίσια συσχετισμών στα όργανα διοίκησης που διαμορφώνονται με το νέο εκλογικό σύστημα.

  10. Δίνεται η δυνατότητα και ανοίγει (μετά από τους περιορισμούς που είχαμε με το Ν.3871/10) η δυνατότητα σύστασης και συμμετοχής σε Αναπτυξιακές ΑΕ κυρίως για τη διαχείριση θεμάτων ενέργειας καθώς και σε θέματα παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και δημόσιων αγαθών.

  11. Αντιμετωπίζονται θέματα τεχνικής υποστήριξης των μικρών ΟΤΑ με την εμπλοκή της ΜΟΔ Α.Ε. ως τεχνικού συμβούλου για την εκπόνηση μελετών για έργα και της ΕΕΤΑΑ Α.Ε. για την εκπόνηση μελετών, αντίστοιχα. Επίσης προβλέπεται η σύσταση διαδημοτικού συνδέσμου τεχνικής υπηρεσίας.

  12. Τίθενται θέματα αξιοποίησης της δημοτικής και περιφερειακής περιουσίας με τη σύσταση επιτροπής για την εκπόνιση εντός 1 έτους σχετικής μελέτης τα οποία θα μας απασχολήσουν μελλοντικά.

Η προσπάθειά μας (ως τεχνικοί σύμβουλοι των ΟΤΑ) στο αμέσως επόμενο διάστημα, θα είναι η λεπτομερής μελέτη των ρυθμίσεων του νόμου, των επιπτώσεων και των τρόπων αντιμετώπισης των δυσκολιών που επέρχονται στη καθημερινή λειτουργία των Οργανισμών και η ενημέρωση προς τούτο αιρετών και υπηρεσιακών στελεχών των ΟΤΑ.

Η εταιρεία μας με τις επεξεργασίες της Επιστημονικής της Ομάδας θα προσπαθήσει να κρατά ενήμερους τους Οργανισμούς, θα προχωρήσει σε λεπτομερείς αναλύσεις και ενημερώσεις επί των αλλαγών, λαμβάνοντας συγκεκριμένες πρωτοβουλίες το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, τις οποίες θα ανακοινώσει σύντομα.