Η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου και οι νέοι Δημοσιονομικοί έλεγχοι του Ελεγκτικού Συνεδρίου από τη 1/1/2019. του Σ.Καραγιλάνη (!)

Να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Με το άρθρο 10 π.10 του Ν.4337/15 καταργείται από 1/1/2019 ο προληπτικός έλεγχος των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης (ΦΓΚ). Ήδη με το άρθρο 169 του Ν.4270/14 (Δημόσιο Λογιστικό) το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει οριστεί ως εξωτερικός ελεγκτής των ΦΓΚ, ενώ έχει προηγηθεί η διάταξη του άρθρου 80 του Ν.4055/12 σύμφωνα με το οποίο οι έλεγχοι του ΕλΣυν θα πραγματοποιούνται με βάση τα πρότυπα του Διεθνούς Οργανισμού Ανωτάτων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (INTOSAI) και τον κανονισμό του ΕλΣυν.
Επίσης με αποφάσεις της Ολομέλειας του ΕλΣυν έχει προσδιοριστεί η μεθοδολογία του ελέγχου που θα ασκείται κατασταλτικά για τις χρήσεις από 1/1/2016.

Τι αλλάζει σε γενικές γραμμές.
Οι ΦΓΚ θα ελέγχονται κυρίως κατασταλτικά και μετά την οικονομική περίοδο που έχουν πραγματοποιηθεί οι οικονομικές πράξεις με τη μεθοδολογία των ΔΕΠ και των αποφάσεων του ΕλΣυν. Παράλληλα εξακολουθεί να υφίσταται ο προσυμβατικός έλεγχος όπως και ορισμένοι άλλοι ειδικοί έλεγχοι (πχ ο έλεγχος εσόδων του Ν.3852/10 για τους ΟΤΑ).
Ο έλεγχος θα πραγματοποιείται από τον Επίτροπο της υπηρεσίας στην οποία υπάγεται ο ΦΓΚ. Προφανώς και θα συγκεντρώνεται ένας αριθμός οικονομικών περιόδων για να πραγματοποιείται ο νέος Δημοσιονομικός (κατασταλτικός) έλεγχος.
Ο έλεγχος θα γίνεται σε 2 επίπεδα: έλεγχος λογαριασμών (ταμειακός απολογισμός και υπόλογοι) και χρηματοοικονομικός έλεγχος (επί των οικονομικών καταστάσεων). Σημαντική αλλαγή αποτελεί η βάση των δεδομένων επί των οποίων θα πραγματοποιείται ο έλεγχος και αυτή τη βάση αποτελεί πλέον η Διπλογραφική Λογιστική, η οποία έχει τη δυνατότητα να έχει ασφαλή, επιστημονικά και πλήρη στοιχεία επί των οικονομικών καταστάσεων και συναλλαγών.

Νέα Λογιστική Οργάνωση:
Δεν θα πρέπει να μας διαφύγει το γεγονός πως ενοποιείται και η λογιστική βάση όλων των ΦΓΚ με την έκδοση του ΠΔ 54/18 και από 1/1/2023 όλοι οι ΦΓΚ (ΟΤΑ, ΝΠΔΔ, μονάδες υγείας, Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Ασφαλιστικοί Οργανισμοί κλπ) θα τηρούν ενιαίο λογιστικό σύστημα (Προϋπολογισμού και Διπλογραφικής Λογιστικής) ενώ η ΥΑ 7028/04 (αφορά τους ΟΤΑ), η κατάταξη Εσόδων και Δαπανών του ΓΛΚ όπως και όλα τα Κλαδικά Λογιστικά Σχέδια θα πάψουν να ισχύουν.

Ο ρόλος του Εσωτερικού Ελέγχου.
Εσφαλμένα εχει δημιουργηθεί η εντύπωση σε αρκετούς Φορείς πως με τη κατάργηση του προληπτικού ελέγχου, ο έλεγχος του ΕλΣυν θα αντικατασταθεί από ειδική υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου, η οποία θα αναλάβει τον έλεγχο δαπανών και εσόδων που μέχρι 31/12/18 πραγματοποιεί η υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Σαφώς και συμβάλλει (και συμμετέχει) στη διαδικασία των νέων Δημοσιονομικών Ελέγχων το σύστημα εσωτερικού ελέγχου αλλά δεν αντικαθιστά το Δημοσιονομικό Έλεγχο. Η όλη διαδικασία διαμόρφωσης των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου, η δημιουργία των σχετικών οργανικών μονάδων και η στελέχωσή τους θα είναι μια μακρόχορονη προσπάθεια. Σε όλη αυτή τη διαδικασία πρέπει να ληφθεί υπόψη πως η σύσταση των υπηρεσιών αυτών και ο τρόπος λειτουργίας τους καθορίζονται με βάση τις προβλέψεις του άρθρου 12 του ν.3492/06 και όπως αναφέρεται στο άρθρο αυτό για τη σύστασή τους εκδίδεται ΚΥΑ μεταξύ των Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Οικονομικών και του εκάστοτε Υπουργείου (του ΥΠΕΣ εν προκειμένω). Σαφώς, λοιπόν προβλέπεται πως για τη σύσταση των υπηρεσιών εσωτερικού ελέγχου πρέπει να εκδοθεί ΚΥΑ, μάλιστα για κάθε φορέα ξεχωριστά. Τέτοιες ΚΥΑ δεν έχουν εκδοθεί και έχουμε τη γνώμη πως τα βήματα που θα ακολουθήσει ο κάθε ΦΓΚ πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά αναμένοντας και τις σχετικές οδηγίες του εποπτεύοντος Υπουργείου (ΥΠΕΣ κλπ) και να μην εξαρτηθεί η λειτουργία τους με τη κατάργηση του προληπτικού ελέγχου.

Νέοι έλεγχοι και Οργάνωση.
Με βάση την αρχή της Χρηστής Δημοσιονομικής Διαχείρισης, που ενσωματώθηκε στη μεθοδολογία των ελέγχων του ΕλΣυν με το άρθρο 80 του Ν.4055/12, οι ΦΓΚ θα ελέγχονται τόσο για τη νομιμότητα και κανονικότητα των δαπανών αλλά και κυρίως για την οικονομικότητα, την αποτελεσματικότητα και τη παραγωγικότητα της εν γένει λειτουργίας τους.
Θα μπορούσε να πει κανείς πως η εξέταση της αποτελεσματικότητας του Φορέα απαιτεί τη συνολική εξέταση της λειτουργίας του, τη διερεύνηση όλων των επιμέρους διαχειρίσεων που κάνει. Εκ των πραγμάτων το επίπεδο των επιμέρους διαχειρίσεων (της Περιουσίας, των υλικών, των χρημάτων, των επιχορηγήσεων, των εσόδων κλπ) απαιτεί ένα νέο, ανώτερο επίπεδο λειτουργίας. Ένα επίπεδο που θα καθορίζεται από τη χρήση συστημάτων λειτουργίας, σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων, εκπαιδευμένο προσωπικό. Διαμορφώνεται, λοιπόν η ανάγκη αναδιοργάνωσης των συναφών με την οικονομική υπηρεσία συστημάτων διαχείρισης.

Η εταιρεία μας έχει ξεκινήσει κύκλους ανοικτών και εσωτερικών σεμιναρίων για την ενημέρωση και εκπαίδευση των στελεχών των Οικονομικών Υπηρεσιών στους νέους ελέγχους.

31/10/2018

Καραγιλάνης Στέλιος